Alimentatie

De wet kent twee vormen van alimentatie: kinderalimentatie en partneralimentatie. Partneralimentatie wordt op een andere manier berekend dan kinderalimentatie. Volgens de wet heeft kinderalimentatie voorrang boven partneralimentatie. In de praktijk ontstaat over (de hoogte van) alimentatie vaak discussie. Niet zo vreemd aangezien de belangen in dit soort zaken vaak tegengesteld zijn. Diegene die alimentatie betaalt geeft de voorkeur aan een laag bedrag en diegene die alimentatie ontvangt geeft de voorkeur aan een hoog bedrag. Uiteraard willen beide partijen het beste voor elkaar en voor de kinderen, maar desalniettemin levert alimentatie geregeld discussie op. Des te belangrijker om dit onderwerp goed te regelen.

Volgens de wet is iedere ouder ten opzichte van zijn/haar kind verplicht tot het betalen van een bijdrage in de kosten van de verzorging en opvoeding van het kind. In mijn praktijk zie ik vragen over kinderalimentatie geregeld voorbij komen. Dit komt vooral omdat kinderalimentatie aan wijziging onderhevig is. Stel iemand gaat meer verdienen, of verliest juist zijn baan, of iemand hertrouwt, allemaal omstandigheden die kunnen maken dat de kinderalimentatie opnieuw moet worden bekeken en moet worden berekend.

Volgens de wet is partneralimentatie een bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van de minstverdienende partner, door de meest verdienende partner. Partneralimentatie is alleen verschuldigd na echtscheiding of na beëindiging van een geregistreerd partnerschap. De alimentatie is verschuldigd over een periode tot maximaal 12 jaar na de formele datum van de echtscheiding (datum inschrijving van de echtscheidingsbeschikking in de registers van de burgerlijke stand). Dit is alleen anders voor kinderloze huwelijken die korter dan 5 jaar hebben geduurd. De alimentatietermijn is in die situaties gelijk aan de duur van het huwelijk. Per 1 januari 2020 gaan de alimentatietermijnen wijzigen. Hoofdregel wordt een maximale alimentatieduur van 5 jaren, waarbij in bepaalde uitzonderingssituaties deze termijn 10 jaar zal worden.

Net als bij kinderalimentatie is ook partneralimentatie aan wijzigingen onderhevig. Dit is alleen anders als partijen bij de echtscheiding overeen zijn gekomen dat de alimentatie niet kan worden gewijzigd (men spreekt dan over een niet-wijzigingsbeding). Als het inkomen daalt of stijgt, kan het zo zijn dat de partneralimentatie moet worden herberekend, rekening houdende met de nieuwe financiële situatie. Echter, bij partneralimentatie is ook de situatie van de ex-partner belangrijk, meer dan bij kinderalimentatie. Partneralimentatie stopt namelijk als de ex-partner opnieuw gaat trouwen, of gaat samenleven. De partneralimentatie kan ook minder worden doordat de ex-partner meer is gaan verdienen.

Alimentatie wordt nooit automatisch gewijzigd en de ex-partner is wettelijk bezien niet verplicht wijzigingen aan zijn/haar kant te melden. Kortom, het is belangrijk om de vinger aan de pols te houden en bij twijfel te informeren of een herberekening zinvol zou zijn. Daarbij merk ik wel op dat niet iedere wijziging altijd voldoende aanleiding vormt om direct tot aanpassing van de alimentatie over te gaan. Voorkomen moet worden dat te pas en te onpas herberekeningen worden gemaakt, hetgeen vaak de nodige spanningen bij beide partijen met zich brengt. Door vooraf informatie in te winnen kan vaak al advies worden gekregen over de vraag of een herberekening wel of niet zinvol is. De andere partij hoeft hiervan niet op de hoogte te worden gebracht (uiteraard geldt dit niet in een situatie van mediation).

Het is belangrijk om zowel kinder- als partneralimentatie vanaf het begin goed vast te leggen. Ik kom geregeld zaken tegen waarin de alimentatie op basis van goed vertrouwen is vastgesteld, maar dan betaalt de ander niet meer. Betaling afdwingen is moeilijk op basis van een onderlinge overeenkomst. Of de alimentatie is in het begin veel te hoog vastgesteld. Juridisch heet dit dan dat partijen zijn afgeweken van de “wettelijke maatstaven”. Veel mensen beseffen niet dat eenmaal afwijken betekent dat je niet zomaar terug kunt naar een lager bedrag in overeenstemming met bijvoorbeeld het inkomen. Tot slot waarschuw ik ook altijd voor het verlagen van de kinderalimentatie in onderling overleg. Met name als er een uitspraak van de rechter ligt. Afwijking in onderling overleg dient dan zorgvuldig te worden vastgelegd. Gebeurt dit niet dan zou de ander met de beschikking van de rechter alsnog de oude betaling af kunnen dwingen bij de deurwaarder. In de praktijk zie ik hier geregeld voorbeelden van. Bij vragen over alimentatie adviseer ik mensen dan ook altijd om in ieder geval contact op te nemen met een advocaat, want een goed begin is het halve werk.

Als gevolg van de tegengestelde belangen worden alimentatiekwesties geregeld ter beslechting aan de rechter voorgelegd. Mocht het tot een alimentatieprocedure komen, dan zijn dit procedures die over het algemeen vrij vlot kunnen worden doorlopen. Meestal is binnen een half jaar de procedure afgerond en volgt er uitspraak.

• Kinderalimentatie en partneralimentatie wordt per 1 januari van ieder jaar geïndexeerd. Dit dient de alimentatieplichtige ouder/partner zelf te doen (!). Het indexeringspercentage kan onder meer worden teruggevonden op de website van het LBIO (LBIO.nl).
• Alimentatie dient in het voren te worden betaald. Dus aan het einde van iedere maand, ten behoeve van de aankomende maand. Probeer hier niet in te schuiven om onduidelijkheid over niet betaalde termijnen te voorkomen.
• Alimentatie wordt zelden met terugwerkende kracht gewijzigd. Als er zich een gewijzigde omstandigheid voordoet of voor gaat doen (er volgt ontslag, inkomensdaling etc.), trek dan tijdig aan de bel. Het is jammer als er te lang een te hoge bijdrage moet worden betaald, als dit bijvoorbeeld financieel niet meer haalbaar is.
• Als er in overleg afwijkende alimentatie afspraken worden gemaakt leg deze dan goed vast (!) bij voorkeur in een nieuwe gerechtelijke beschikking of een formele vaststellingsovereenkomst. Te vaak vindt op een later moment alsnog inning van achterstallige alimentatie plaats op basis van een beschikking van de rechtbank, die door partijen later mondeling is gewijzigd.
• Als de alimentatie niet wordt betaald (minimaal 1 maand achterstand), dan kan het LBIO worden ingeschakeld. U dient de originele gerechtelijke beschikking aan het LBIO toe te sturen en zij nemen dan de inning van de alimentatie ter hand (voor meer informatie: LBIO.nl). Wacht niet te lang. Het LBIO vordert niet verder terug dan over zes maanden na aanmelding.
• Een plicht tot betaling van partneralimentatie eindigt als de alimentatiegerechtigde gaat samenwonen met een ander als waren zij gehuwd of hertrouwd. Zorg wel dat over deze situatie of overeenstemming bestaat omdat de alimentatiegerechtigde dit erkent, of dat er bewijs voorhanden is waaruit het samenwonen blijkt. Het is verstandig om bij twijfel hierover altijd juridisch advies in te winnen om problemen over onterechte vroegtijdige beëindiging te voorkomen.